zayer interesant

DAF-Notities Nr. 159

Door Rabbi Mendel Weinbach, decaan Ohr Somayach

Menachot 63b-64a

Wanneer de zestiende Nissan, de dag waarop de ‘omer meel geofferd werd in de Tempel, op een Sjabbat viel, werd de voor het offer vereiste gerst op die heilige dag afgesneden, omdat de Tora verordend heeft dat het verbod om op Sjabbat te oogsten, opzij gezet moet worden om dit offer mogelijk te maken. Uit eerbeid voor de Sjabbat besliste Rabbi Jismaël dat slechts drie se’a gerst afgesneden mochten worden om het meel te maken, in plaats van de vijf se’a die op een werkdag afgesneden werden voor het meel.

Wat zou Rabbi Jismael in het volgende geval beslissen? Een man is dodelijk ziek en twee vijgen kunnen zijn leven redden. Op Sjabbat is het echter verboden vruchten van een boom te plukken, behalve in geval van levensgevaar. Maar de enige vijgen die beschikbaar zijn, zitten ieder aan een aparte steel, hetgeen twee aparte handelingen vereist om de vruchten van de boom te plukken, maar drie vijgen die aan één steel groeien, vereisen slechts één enkele „pluk-handeling”.

Zal Rabbi Jismaëls regeling om de hoeveelheid graan die afgesneden wordt te beperken ons hier dwingen om te kiezen voor het plukken van de twee vijgen, ten einde geen extra vijg te hoeven plukken?

De oplossing van de Talmoed is dat je zeker de enkele steel met de drie vijgen eraan moet plukken, want op die manier beperk je de verboden handeling van het plukken. Wanneer we twee aparte stelen afsnijden van de boom, wordt het normaliter verboden aantal handelingen vergroot, in tegenstelling tot de ‘omer, waarbij, indien minder gerst geoogst wordt, er minder handelingen van creatieve arbeid verricht worden.